A COMPARATIVE SURVEY OF COMMON ELEMENTS IN CONTEMPORARY TURKIC LANGUAGE FAMILIES A DA TüRK LEH ELER N N S Z VARLI INDAK ORTAKLI.docx

《A COMPARATIVE SURVEY OF COMMON ELEMENTS IN CONTEMPORARY TURKIC LANGUAGE FAMILIES A DA TüRK LEH ELER N N S Z VARLI INDAK ORTAKLI.docx》由会员分享，可在线阅读，更多相关《A COMPARATIVE SURVEY OF COMMON ELEMENTS IN CONTEMPORARY TURKIC LANGUAGE FAMILIES A DA TüRK LEH ELER N N S Z VARLI INDAK ORTAKLI.docx（13页珍藏版）》请在第一文库网上搜索。

1、Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or TurkicVolume 6/1 Winter 2011, p. 1340-1352, TURKEYQAGDA TURK LEHQELERINiN SOZ VARLIGINDAKI ORTAKLIGAKARILATIRMALI BIR BAKIOktay Selim KARACA6zetUnlii dilbilimci M. Swadesh dilller arasmdaki akrabahk il

2、ikilerinigostermek amacyla yuz kelimelik bir liste hazirlamitir. Bu liste, dil veyaleheler aras karilatirmalarda akrabahk derecesinin belirlenmesi asndanok nemlidir Bu makalede, bugun farkl smrlar ve artlar altnda yaayanTurk devlet ve topluluklannda resmi statude kullamlan leheler arasmda birkarilas

3、tirma yaplarak, baz agda Turk leheleri arasmdaki ortaklklartespit edilmeye ahlmtr. Bu amala M. Swadesh,in listesi Kazak, Kirgiz,Ozbek, Azerbaycan, Tatar ve Turkiye Turkesi leh9elerine uygulanms veortaya kan sonular yorumlanmtr.Anahtar kelimeler: Turk leheleri, temel kelimeler, dil akrabahg, lehqe.A

4、COMPARATIVE SURVEY OF COMMON ELEMENTS INCONTEMPORARY TURKIC LANGUAGE FAMILIESABSTRACTWorld renowned linguist M. Swadesh has prepared a list of hundredwords in order to point out the familial relationship between languages- Thislist is extremely important in terms of the determination of familialrela

5、tionships between languages and dialects. Through a comparativeanalysis, this article aims to point out the common elements in official Turkicdialects used among countries and communities that live under different flagsand circumstances. To achieve this end, M. Swadesh,s list has been appliedto Kaza

6、kh, Kirgiz, Uzbek, Azerbaydjan, Tatar and Turkish dialects and theresults are interpreted accordingly.Key Words: Turkic dialects, basic words, dialect, closeness ofrelationship. Yard. Do. Dr., Gstanbul Kiiltiir Universitesi, Fen-Edebiyat Fakultesi, Turk Dili ve Edebiyat B61Umii, elmek:o.karacaiku.ed

7、u.trTurkish StudiesInternational Periodical For the Languages, Literatureand History of Turkish or TurkicVolume 6/1 Winter 2011Qagda Turk Lehelerinin Sz Varlgndaki Ortaklga Karlatrmal Bir Baki1351Gir1 ProblemBugun bir yaz diline sahip Turk lehesi says yinni civanndadr. Eski Sovyet bilim adamiantaran

8、dan hazrlanan 4Tiirk Dilleri isimli kitapta 39 Turk dili (bunlan 15i eski, 24U agdaQ diller) yeralmaktadr (bkz. Tyurkskiye yazki, 1997). Sovyet bilim adamian ve hatta bugiinkii halefleri bunla lehedegi dil olarak kabul etmektedir. Turkiyeccde ise hala isimlendinne konusunda tam bir anlaQma saglanmQd

9、cgildir Tirkiycrrdc bunlara “lehqe“ denmesi gerektigini savunanlar yannda “dil dcnmcsi gerektiginisavunanlar da bulunmaktadr (Tekin, 1997: 88-89). Bu tartQmalarda kullanlan temel dayanak karQlklanlaQlabilirliktir (bkz. Tekin, 1997). KarQlkl anlaQlabilirlik de ne yazk ki bir iletiQim aracnn dil mileh

10、e mi olduguna karar vermede kesin bir sonu sunmamaktadr. Eunku ayn dili konuQan insanlanfarkl konulardaki anlama diizeyleri bile ayn olmamaktadr. Yalnzca temel egitimden gcmiQ bir insann5teknik bir dille kaleme almmQ ciddi bir kQe yazsm ayn diizeyde anlayamayacag ortadadr.Ercilasu-un bir makalesinde

11、 degindigi anlaQlabilirlik lutii olarak yazl metinlerin degil de szliiiletiQimin ve Ne kadar zamanda ne kadar anlaGlabilirlik dcrecesi?.” (Ercilasun, 1997: 84-87) gibi biryntemin kullanlmas teklifi de sorunun 9ziimune katk saglayacak, yeni ynelimler kazandracakniteliktedir.Ayca, karQlkl anla(labilir

12、ligin tek liit olarak kabul edilmesi durumunda, bir list dil veyastandart dil ierisinde yer alan agzlar arasmda ve list dil ile agzlar arasmda da bazen birbirinianlayamayacak kadar biiyuk farkllklan oldugu geregini nasl izah edilecektir. Mesela, M. Ergineein dil,lehqe, Give, agz tanmlan ele(tirirkcn

13、 N. Demifin Turkiye Turkesi agzlandan verdigi Qu mekleryukadaki iddiay dogrulamaktadir:(1) Dereye gedip gazan guruklar, geesi yiiyukler (Alanya) = ,Dereye gidipkazan kurmuQla 9amaQ1r yikamiQlarM (ST);(2) Bas basd gendini (Kbs) = ,Otobiis onu ezdff (ST);(3) Gsderim gideyim (K1br1s) = ,Gitmek istiyoru

14、mee (ST)N. Demir, konuyu tanmlardaki tutarszlklar a91smdan degerlendirirken Goruldiigu gibirneklerimiz, yukandaki tanma gore agzlarda oldugu bclirtilen syleyiQ yannda Qivedc goriilmesibeklenen ses ile sekil, lehelerde bulundugu sylenen ses ve Qekil yannda kelime ve biitun bunlara ekolarak sz dizimi

15、bakmndan da list dil olarak bagl bulunduklan standart Tiirkeefden aynlmaktadrlar.vdemektedir (Demir, 2002/4: 105-116)Buradan, sz konusu lehelere dil mi, yoksa lehe mi denmesi gerektigi konusundakianlaQmazlgn Turkiyeefdeki “lehqe, Qive, agz tanmlama ve snflamalandan da kaynaklandg sonucukalabilir. Ama diinyada da bu kavramlan tanmnda kesin anlaQma bulunmamaktadr. Mesela, Sovyetbilim adamian genellikle bu tanmlardan kammakta Turkiyeer